Đường về bến sông – truyện ngắn của HOÀNG KHÁNH DUY

Minh họa: PV

Lâu lắm, kể từ một chiều bà Hai thấy Tím ngồi bên giồng cải sau nhà mải miết ngắm sắc xanh non của lá cải tốt lên sau cơn mưa rào, thỉnh thoảng mắt đăm chiêu nhìn ra khoảng ruộng còn lởm chởm những chân rạ vàng dưới vòm trời úa đỏ. Bà Hai đợi Tím mỏi mắt. Mấy đợt cải xanh, mấy lần xuân đến. Tím vẫn lặng lẽ đi trên con đường của Tím. Những đêm buồn trong căn nhà hiu vắng, bà Hai hỏi lòng biết bao giờ Tím về lại bến sông xưa?

Hàng xóm có người đi chợ tỉnh, vô tình thấy Tím với chồng ngồi trên tấm bạt trải bên lề đường, trước mặt hai vợ chồng là mớ hàng bông ít ỏi: mấy bó rau, trái bí, trái cà, nhúm ớt hiểm… Người đó gọi Tím nhưng Tím không trả lời, chắc vì sợ người quen nhận mặt nên Tím vội kéo nón lá che phủ, mặt cúi xuống giả vờ không quen.

Không ai nói gì cho bà Hai nghe về cái lần gặp Tím trên chợ tỉnh, nhưng họ đồn râm ran. Câu chuyện đến tai bà Hai, bà khóc ròng. Lòng người mẹ thương con vô hạn, biết tin con mình tha phương cầu thực để kiếm miếng ăn nhưng cuộc mưu sinh cứ dồn ép con bà đến chân tường, bà đau lòng lắm! Trưa nắng, bà Hai đội nón lá chạy đi khắp xóm hỏi xem ai thấy vợ chồng Tím ở chợ tỉnh, thấy Tím ngồi khúc nào để bà đi tìm.

Theo lời chỉ dẫn, bà Hai đón đò ra chợ tỉnh tìm Tím. Từ xóm ra chợ tỉnh không xa nhưng đường đi vòng vèo, phải đi những hai lần đò mới đến. Ngồi trên đò dọc, bà Hai cứ mong lúc bước lên khỏi đò sẽ gặp được đứa con gái thân yêu. Bà tự nhủ, gặp Tím, thế nào bà cũng giục hai vợ chồng về quê mà sống. Sống chung không được thì dựng căn nhà nhỏ ở mảnh đất rúm ró bên cạnh nhà bà, sống cơ cực mà vui.

Kiếm tìm suốt buổi nhưng không gặp Tím đâu. Gặp ai ngồi bên lề đường bán hàng bông, ngồi trên tấm bạt, trước mặt có bó rau úa, nhúm ớt… giống như lời người trong xóm miêu tả về cảnh ngộ của Tím, bà Hai cũng sà vào hỏi:

- Cô ơi, cho tôi hỏi, cô bán buôn ở đây có biết người tên Tím, ngoài ba mươi, mặt đẹp, người ốm ốm, cao nhòng không cô?

Cũng đăm chiêu suy nghĩ, cũng cố lục tìm trong đầu những dấu ấn như bà Hai miêu tả. Nhưng chợ tỉnh thì đông, đường sá vòng vèo, những người như bà Hai miêu tả lại không thiếu ở cái chợ chen chân không lọt này. Người đó lắc đầu:

- Chợ này ai cũng như dì miêu tả hết, tả vậy khó tìm lắm, dì ơi!

Bà Hai gật đầu thay lời cảm ơn rồi hẫng hụt bước đi.

Cứ vài tháng, cuộc kiếm tìm vợ chồng Tím lại diễn ra. Hoặc hễ bà Hai nghe ai đó bảo rằng gặp Tím ở cái chợ nào đó, lênh đênh trên đoạn sông nào đó, bà Hai lại bôn ba đi tìm. Tìm không gặp, bà Hai buồn bã lau nước mắt trở về nhà. Hình ảnh Tím vẫn cứ chập chờn trong tâm trí bà. Nó khiến bà xót xa, nhung nhớ. Bởi Tím là đứa con mà bà Hai yêu thương nhất, cũng là đứa con gái có số khổ nhất của bà!

*

Tím lớn lên, thành thiếu nữ. Sau bao lần lỡ làng, rồi Tím cũng có chồng, qua thời con gái xuân xanh. Chuyện trăm năm của Tím bà Hai không ép uổng. Tính bà Hai như vậy, chưa bao giờ bà bắt ép con gái phải sống theo ý mình, bởi nó còn cuộc đời của nó, bà đâu thể sống đời với các con.

Đám cưới Tím diễn ra sau mùa tết, khi hoa cải trái mùa đã bắt đầu rộ vàng ở mấy giồng đất sau nhà, dưới bến sông. Đám cưới vui, rộn ràng, náo nhiệt. Trong xóm rôm rả đến uống rượu hồng chúc Tím với chồng hạnh phúc.

Chồng Tím không phải thuộc dạng có của ăn của để. Anh sống ở làng xa, mưu sinh trên một chiếc ghe lênh đênh nay chốn này, mai chốn nọ. Bà Hai nhìn cảnh đó, đâm lo, nhưng nghĩ Tím thương chồng nên bà cũng lặng câm không nói, chỉ mong Tím sống một đời sung túc, không phải chạy vạy, phiêu bạt kỳ hồ như quãng đời trước đó của chồng Tím.

Đám cưới xong, Tím theo chồng về tận làng xa. Cũng hiếm khi bà Hai thấy Tím về luẩn quẩn ở khúc sông này, thỉnh thoảng lại chạy về thăm bà Hai, đưa cho bà chai dầu gió hoặc ít thuốc cảm, dặn bà Hai khi nào thấy trở trời trái gió, trong người không khỏe thì dùng. Bà Hai nhìn con, thương đứt ruột. Từ hồi nào tới giờ Tím sống trong vòng tay của bà, quanh quẩn bên bà Hai, cuộc sống không giàu có hay dư dả nhưng cũng không đến nỗi chạy vạy. Giờ nhìn cảnh đó, bà Hai không đành lòng.

- Tím, thấy vợ chồng mày bôn ba, má thương quá!

Tím cười hiền khô:

- Trời, má lo gì. Chồng con ảnh thương con lắm! Thấy vậy chứ ảnh có cho con làm động móng tay đâu?!

Bà Hai gật gù. Được vậy thì bà mừng. Chỉ sợ đời Tím khổ.

*

Rồi chiếc ghe của Tím ngày một xa bến sông hơn. Cũng lâu rồi, kể từ lần Tím ngồi chỗ giồng cải của bà Hai trồng sau nhà nhìn mây trời mông lung rồi nghĩ gì trong lòng mà bà không rõ, nhưng mắt Tím buồn hiu. Bà không gặp Tím. Sớm chiều bà xuống bến lóng ngóng chiếc ghe có cái khạp mẻ trồng cây ớt xiêm trên mũi ghe, nhưng chiếc ghe vẫn bặt tăm.

Mấy lần bà theo đò dọc lên chợ tỉnh, theo lời chỉ dẫn, đồn thổi, bà tìm vợ chồng Tím. Người ta rao tin, vợ chồng Tím nợ nần cùng túng đành phải bán chiếc ghe là tài sản duy nhất mà hai vợ chồng có để xoay xở rồi biệt xứ. Lòng bà Hai quặn thắt. Một người mẹ thương con làm sao chịu đựng được khi nghe tin con mình phiêu bạt kỳ hồ, trong hoàn cảnh cơ khổ, gian nan như thế!

Mấy mùa xuân qua. Mấy mùa hoa cải nở. Tím không về. Chiếc ghe của Tím từ giã bến sông từ độ ấy đến nay vẫn chưa một lần trở lại.

*

Đàn cò trắng bay ngang qua xóm, về phía cuối trời.

Hôm ấy, bà Hai thức dậy thật sớm. Cơm nước xong xuôi, bà quyết định phải đi tìm cho bằng được vợ chồng Tím trở về. Bà biết Tím không về không phải vì Tím không thương bà, mà bởi vì cô con gái hiếu thảo của bà chưa bao giờ muốn bà phải buồn vì hoàn cảnh ngặt nghèo của mình.

Bà Hai đón đò dọc ngoài bến. Gió thổi xô lệch chiếc nón lá của bà Hai sang một bên, bà kéo lại, rúm ró.

Nước sông mùa này mặn. Tia nước tạt vào trong đò, chạm vào môi bà mặn chát.

Đò cập bến. Bà Hai men theo con đường lớn dẫn đến chợ tỉnh, chỗ mà bà vẫn thường lui tới những mong gặp lại các con của bà, nhưng lần nào bà cũng thất thểu trở về, tin con vẫn bặt vô âm tín. Bà vừa đi, vừa nghĩ đến con. Lòng bà Hai xót xa như xát muối, vừa lo lắng cho các con mình, không biết rồi vợ chồng Tím sẽ ra sao. Bà tự nghĩ, phải tìm cho bằng được Tím về. Bà không thể để con lang bạt thêm một ngày nào nữa.

Hì hụp. Xuôi ngược. Hỏi hết người này đến người khác. Cuối cùng bà Hai cũng thấy trước mắt mình cô con gái ngày nào còn xuân sắc, tóc dài chấm lưng, nay héo úa, tiều tụy ngồi bên sạp hàng bông ở cuối chợ. Cạnh bên Tím là chồng Tím đang cầm chiếc nón lá rách phe phẩy cho vợ. Bà nhìn thật kỹ, thấy bụng Tím nhô ra. Hình như con gái của bà có mang. Bà vừa mừng, vừa thương con, nước mắt bà chảy ròng ròng.

Bà Hai kéo đuôi khăn rằn thấm nước mắt, bước về phía Tím, giọng run run:

- Trời, sao khổ quá vậy nè!

Bà vừa nói vừa nức nở. Tím giật mình nhìn lên, thấy mẹ, Tím khóc như một đứa trẻ. Chồng Tím cũng không cầm được nước mắt.

- Má ơi!…

Tím không nói được. Có biết bao điều cứ xen lẫn, lộn xộn trong lòng khiến Tím không biết nói điều gì và nói như thế nào cho má hiểu những cực khổ, nhọc nhằn của cuộc đời không may mắn.

- Má ơi! Má đừng giận vợ chồng con, nghen má. Chúng con không bỏ má, chúng con sẽ trở về khi mọi chuyện đã êm xuôi để má không phải lo nghĩ.

Bà Hai đưa tay từ từ chạm lên khuôn mặt héo úa của con bà. Thều thào:

- Chúng mày tệ quá! Chuyện gì cũng phải nói với má, sao lại giấu má. Má biết cả rồi! Thôi, về với má, mấy má con mình sống với nhau, rồi từ từ cuộc sống sẽ đỡ vất vả hơn. Ông trời không triệt đường sống của ai bao giờ…

Tím nhìn chồng, rưng rưng. Bà Hai lấy khăn thấm lên mặt con gái như ngày Tím còn bé xíu. Tay bà khẽ khàng vuốt mái tóc của con. Bà nhận ra mái tóc dài óng mượt năm nào nay đã ngắn và xơ đi nhiều…

*

Chuyến đò hôm ấy có lẽ là chuyến đò vui nhất trong những năm tháng cuộc đời của bà Hai, của vợ chồng Tím. Chuyến đò đưa vợ chồng Tím quay về với mảnh đất cũ, căn nhà xưa, với giồng cải bà Hai trồng sau nhà, với bến sông quen có cây bần già đứng trầm ngâm ngóng gió.

Bà Hai không biết rồi cuộc sống có đỡ vất vả hơn không, nhưng bà sẽ sống bên các con, trong nhà sẽ vang vang tiếng nói, tiếng cười. Rồi từng chiều bà và Tím sẽ lại xách nước ra vườn tưới cải đang xanh lá. Cuộc sống đôi khi chỉ cần như thế là đã hạnh phúc lắm rồi!