Làm chủ AI để phát triển năng lực

Học sinh Đắk Lắk tham dự ngày hội đổi mới sáng tạo giáo dục Việt Nam năm học 2024 - 2025 tại Đắk Lắk.

Cá nhân hóa phương pháp học tập

Theo thầy Đỗ Hoàng Xuyên - giáo viên môn Hóa, Trường THPT Ngô Gia Tự (Đắk Lắk), AI giúp cá nhân hóa tốt vì có khả năng phân tích dữ liệu học tập từng học sinh. Tạo ra các tùy chọn học tập hiển thị, các em sẽ học theo tốc độ và phong cách của riêng mình.

Tuy nhiên, để tạo ra sản phẩm học tập gồm bài viết, đồ họa…, người học phải làm chủ AI và học cách điều khiển (ra lệnh) theo năng lực, mức độ cần đạt của từng bài học, môn học. “AI như chiếc xe máy, học sinh là người điều khiển. Muốn đi đến đích an toàn thì phải hiểu luật và cách điều khiển xe”, thầy Xuyên ví von và chỉ ra: Khi áp dụng tri thức vào giải quyết các tình huống trong cuộc sống bằng sản phẩm học tập (theo mục tiêu Chương trình GDPT 2018), các em có thể ra lệnh cho AI thông qua cung cấp kiến thức nền của môn học đó. Đặc biệt, nếu xảy ra khúc mắc, AI có thể nhanh chóng giúp học sinh giải quyết tình huống, xác định lỗi, nguyên nhân…

Với học sinh trung bình, nếu đặt lệnh (prompt) cho AI: Tóm tắt bài học: Một số hợp chất với Oxygen của Nitrogen, thì sẽ thụ động trong tiếp nhận kiến thức. Vì thế, để chủ động, học sinh cần đặt lệnh theo hướng đưa ra tình huống để AI xử lý, từ đó tiếp nhận kiến thức có tư duy:

“Giúp tôi xác định các ý chính dạng sơ đồ. Đặt các câu hỏi có sự liên hệ nội dung này với bài trước (Nitrogen, Ammonia và muối Ammoium). Mô tả hoặc đề xuất các video thí nghiệm được trình bày trong sách giáo khoa để tôi xem. Nêu tác dụng thực tế của kiến thức. Đặt câu hỏi để kiểm tra hiểu bài”.

Với học sinh muốn thi tốt nghiệp hoặc rèn luyện tư duy sâu có thể yêu cầu AI: Bạn nêu 2 - 3 từ khóa cho mỗi kiến thức, tôi sẽ đưa ra một câu hoàn chỉnh. Bạn đánh giá dựa trên tài liệu vừa cung cấp. Bạn đặt các tình huống xung quanh thí nghiệm (ví dụ: Trong thí nghiệm giữa Cu và HNO3, các biện pháp để an toàn khi làm thí nghiệm là gì?) để tôi đưa ra hướng giải quyết…

Hai dự án của Trường Tiểu học, THCS & THPT Hoàng Việt, Đắk Lắk được vinh danh tại Bett Asia 2024.

Nâng cao khả năng tự học

Nhà giáo Ưu tú Trần Đức Huyên - Hiệu trưởng Trường Tiểu học, THCS & THPT Hoàng Việt (Đắk Lắk) cho rằng, AI có khả năng nâng cao năng lực tự học của học sinh bằng công cụ Microsoft.

Thầy Huyên minh họa, vừa qua tại Hội nghị Giáo dục châu Á - Bett Asia 2024 (tổ chức tại Malaysia) nhóm học sinh từ 5 - 12 tuổi của nhà trường (8 thành viên) chọn lĩnh vực AI for Humanitarian Action với đề tài “Ươm mầm trắc ẩn” để tham dự.

Học sinh đã sử dụng Flip để ghi hình và Azure AI Video Indexer để phân tích các video về hành động của các em, lan tỏa những việc làm nhân đạo đến cộng đồng.

Cũng tại hội nghị này, nhóm học sinh từ 13 - 18 tuổi của nhà trường (6 thành viên) chọn lĩnh vực AI for Earth với đề tài “Sử dụng trí tuệ nhân tạo để xây dựng website nhận biết các loài cây quý hiếm hỗ trợ bảo tồn hệ sinh thái”.

Trên website của Ban tổ chức hội nghị, cả hai dự án của Trường Tiểu học, THCS & THPT Hoàng Việt được đánh giá có tiềm năng phát triển thành giải pháp hoàn chỉnh để đưa vào ứng dụng trong cuộc sống. Từ đó giúp lan tỏa những việc làm nhân đạo đến cộng đồng, đồng thời mở ra cánh cửa cho việc bảo tồn, duy trì sự sống cho những loài thực vật có nguy cơ tuyệt chủng.

“Hiện, Trường Tiểu học, THCS & THPT Hoàng Việt tích cực tích hợp công cụ AI để hỗ trợ, Microsoft 365 phân tích dữ liệu học tập của học sinh, đưa ra gợi ý cá nhân hóa phương pháp học tập và nâng cao khả năng tự học. Hệ thống cũng đề xuất tài liệu và phương pháp học tập phù hợp với nhu cầu từng học sinh, giúp giáo viên dễ dàng điều chỉnh giảng dạy, hỗ trợ học trò phát triển theo tốc độ và phong cách riêng”, thầy Huyên chia sẻ.

Theo đánh giá của ông Tô Hồng Nam - Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Bộ GD&ĐT), các dự án của học sinh Trường Tiểu học, THCS & THPT Hoàng Việt (Đắk Lắk) được xướng tên trong cả hai hạng mục AI for Good và Tech for Good tại Bett Asia 2024 là minh chứng rõ ràng cho trí tuệ, sự sáng tạo và tinh thần học hỏi không ngừng của học sinh Việt Nam.

“Các dự án liên quan đến AI có ý nghĩa trong việc giải quyết những vấn đề xã hội, môi trường và giáo dục, đồng thời thể hiện trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn”, ông Nam bày tỏ tin tưởng và cho rằng với sự sáng tạo không giới hạn, học sinh Việt Nam sẽ tiếp tục gặt hái được nhiều thành công hơn nữa.

Thành Tâm