Vị vua La Mã phóng đãng, cưới liên tục hai nam nhân

Ảnh minh họa hoàng đế Nero. Nguồn: World History.

Theo nhà sử học John Boswell, có "nhiều cặp đồng giới ở thế giới La Mã sống bên nhau trọn đời, hình thành những cuộc hôn nhân thủy chung không khác gì những cặp dị tính xung quanh họ". Nero, vị hoàng đế La Mã hào hoa trị vì từ năm 54 đến 68 CN, đã đi xa đến mức kết hôn lần lượt với hai người đàn ông trong các nghi lễ cộng đồng.

Suetonius đã viết về cuộc hôn nhân đồng giới đầu tiên của Nero: "Cố gắng biến chàng trai Sporus trở thành một cô gái bằng cách thiến anh ta, ông đã tổ chức lễ cưới với Sporus với rất nhiều của hồi môn. Tất cả Triều đình đều tham dự; rồi đưa anh ta về nhà và coi anh ta như vợ. Ông mặc cho Sporus những trang phục đẹp thường được Hoàng hậu mặc và đưa anh ta vào kiệu của mình... qua Phố Hình Ảnh ở Rome, đôi khi hôn anh say đắm". Sau đó, ông cũng kết hôn với người đàn ông được tự do Doryphorus. Nero buộc triều đình phải đối đãi với các cô dâu nam của mình với sự lịch sự tương tự dành cho ba người vợ khác giới (đầu tiên là Octavia, người mà ông đã gán cho tội ngoại tình để ly dị, sau đó xử tử; rồi Poppaea, chết ba năm sau, cuối cùng là Statilia Messallina).

Đám cưới đồng tính dường như đã tăng lên trong các thể kỷ I và II, nhưng bị đặt ngoài vòng pháp luật vào năm 342. Một số phản ứng đối với những nghi lễ này nghe rất giống điều mà những người bảo thủ lên tiếng ngày nay khi phải đối mặt với các nghi lễ gắn kết đồng tính nam và đồng tính nữ, sống chung một nhà và khả thể hợp pháp hóa hôn nhân của người đồng tính.

Ví dụ, Juvenal, trong tác phẩm Satire 2 (Châm biếm 2) đầy cay độc của mình, đã thốt lên: "Nhìn kìa, một người đàn ông của gia đình và vận may - cưới một người đàn ông!". Với giọng điệu chế nhạo khiến ông trở nên nổi tiếng, ông nói về việc tham dự đám cưới của một người bạn, vẫn là "chuyện nhỏ", nhưng ông sợ nó sẽ báo trước một làn sóng ngầm ủng hộ đám cưới đồng giới ngày càng công khai.

...Những việc như vậy, rất lâu trước khi chúng ta già đi, sẽ được thực hiện công khai - ở nơi công cộng, và sẽ muốn xuất hiện trên báo chí! Tuy nhiên, các cô dâu đang gặp phải một vấn đề khó giải quyết: họ không thể thụ thai và giữ chồng bằng cách sinh con.

Với tất cả những lời chế nhạo quan hệ nam - nam của mình, Juvenal đã vẽ ra một hình ảnh thậm chí tồi tệ hơn về hôn nhân khác giới trong Satire 6 của ông nhắm vào các bà vợ La Mã. Quả thực, giữa mối nguy hiểm của hôn nhân và niềm vui của một người yêu nam, Juvenal hỏi: "Ông không nghĩ ngủ với một người bạn trai bé nhỏ sẽ tốt hơn sao? / Bạn trai không cãi nhau thâu đêm hay đòi quà khi ta nằm bên cạnh chàng ta... ".

Với những người vợ La Mã phạm đủ mọi hình thức phản bội và đồi trụy, theo Juvenal, hôn nhân chẳng là gì hơn một "cái thòng lọng" để người đàn ông thọc "cái đầu ngu ngốc" của mình vào.

Đối với sự kết hợp đồng giới giữa phụ nữ, không còn bất kỳ nghi ngờ gì là các nhà văn La Mã đã quen thuộc với đồng tính nữ và luôn luôn lên án nó là "quái dị, vô pháp vô thiên, phóng đãng, phản tự nhiên và thật đáng xấu hổ". Trong khi văn hóa La Mã tương đối khoan dung với ham muốn tình dục giữa những người đàn ông, nó luôn thù địch với tình yêu giữa các tribades - từ Latinh chỉ đồng tính nữ. Tuy nhiên, đồng tính nữ có thể từng là một phần của xã hội La Mã giống như đồng tính nam, nếu chúng ta tin vào nhiều nhận xét chê bai của các nhà văn thế kỷ I và II như Seneca Jr, Martial và Juvenal.

Marilyn Yalom & Nhà xuất bản Phụ nữ Việt Nam