Matt Gaetz, người được chọn làm Tổng chưởng lý là ai mà khiến nước Mỹ chấn động?

Tổng chưởng lý cũng giống như công tố viên hàng đầu của đất nước và còn là người đứng đầu Bộ Tư pháp Mỹ. Với tư cách là Tổng chưởng lý, Gaetz cũng sẽ giám sát các cơ quan như Cục Tình báo Liên bang Mỹ (FBI).

Ông Trump đã công bố đề cử trong một bài đăng trên nền tảng Truth Social vào ngày 13/11. Ông đã trích dẫn lý lịch của Gaetz với tư cách là một luật sư và thành viên của Ủy ban Tư pháp Hạ viện.

Tổng thống đắc cử, người từng chỉ trích Bộ Tư pháp vì đã đưa ra hai vụ án liên bang chống lại ông, cho biết Gaetz sẽ loại bỏ "tình trạng tham nhũng có hệ thống" trong bộ này và đưa bộ này trở lại "sứ mệnh thực sự của mình là chống tội phạm, bảo vệ nền dân chủ và hiến pháp của chúng ta".

Ông Gaetz, người đã phải đối mặt với hàng loạt cuộc điều tra gây tranh cãi trong thời gian ở Hạ viện. Kết quả là, đã không ít người nhướn mày trước đề cử này, với một số đảng viên Cộng hòa nói rằng đây không phải là động thái "nghiêm túc".

Gaetz sẽ phải vượt qua phiên điều trần phê chuẩn của Thượng viện tại Quốc hội sắp tới trước khi được phê chuẩn làm Tổng chưởng lý, ngày cụ thể vẫn chưa được ấn định. Chỉ cần bốn phiếu "không" từ Đảng Cộng hòa, cùng với sự phản đối thống nhất của tất cả thượng nghị sỹ Đảng Dân chủ trong quốc hội mới, sẽ dẫn đến việc đề cử bị bác bỏ.

Matt Gaetz tại một cuộc vận động tranh cử của ông Donald Trump ở Nevada. Ảnh: AP

Matt Gaetz là ai?

Gaetz, 42 tuổi, cho đến gần đây vẫn là thành viên của Hạ viện Mỹ đại diện cho Florida. Ông đã giữ chức vụ này từ năm 2017 nhưng đã từ chức vào ngày 13/11 sau khi được đề cử làm Tổng chưởng lý.

Chính trị gia này có bằng Trường Luật William and Mary của Virginia vào năm 2007 và đã hành nghề tư nhân một thời gian ngắn trước khi tham gia chính trường. Ông đã đi theo bước chân của cha mình, Don Gaetz, người đã ở Thượng viện tiểu bang Florida từ năm 2006 đến năm 2016.

Matt Gaetz được coi rộng rãi là một nhà tư tưởng cực hữu. Năm 2021, ông đã đăng bài ủng hộ Lý thuyết thay thế vĩ đại trên mạng xã hội X. Thuyết âm mưu này được những người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng ở Mỹ đưa ra và tuyên bố rằng Đảng Dân chủ đang cố tình thay thế người da trắng bằng người không phải da trắng thông qua làn sóng di cư hàng loạt.

Gaetz đã là đối tượng của những cuộc điều tra hình sự nào?

Năm 2021, Bộ Tư pháp Mỹ đã mở cuộc điều tra liên bang về các cáo buộc liên quan đến tình ái đối với Gaetz. Tuy nhiên, ông Gaetz đã kịch liệt phủ nhận mọi hành vi sai trái trong tất cả các cáo buộc. Ông tuyên bố các cáo buộc là một phần của "âm mưu tống tiền" và "không có phần nào trong các cáo buộc là đúng sự thật".

Gaetz tuyên bố: "Trong nhiều tuần qua, gia đình tôi và tôi đã trở thành nạn nhân của một vụ tống tiền có tổ chức liên quan đến một cựu quan chức Bộ Tư pháp, người này đòi tôi 25 triệu USD nếu không sẽ bôi nhọ tên tuổi tôi".

Gaetz cũng bị Ủy ban Đạo đức Hạ viện lưỡng đảng điều tra từ năm 2021 vì cáo buộc ông có liên quan đến một bé gái 17 tuổi. Đầu năm nay, Ủy ban cho biết Gaetz cũng đang bị điều tra vì cáo buộc sử dụng ma túy bất hợp pháp, nhận quà "không phù hợp" với tư cách là nhà lập pháp và cản trở cuộc điều tra của chính phủ.

Theo tờ The New York Times đưa tin vào đầu tuần này, trích dẫn lời một quan chức Cộng hòa giấu tên, Ủy an đang chuẩn bị bỏ phiếu để công bố "báo cáo có tính chỉ trích cao" về Gaetz vào ngày 15/11.

Tuy nhiên, với sự từ chức của ông, Hạ viện không còn thẩm quyền để tiếp tục cuộc điều tra.

Gaetz thân thiết với ông Donald Trump như thế nào?

Gaetz là cộng sự của ông Trump và thường xuyên xuất hiện trên các chương trình truyền hình để bảo vệ vị Tổng thống đắc cử hiện nay. Giống như ông Trump, Gaetz ủng hộ siết chặt biên giới và phản đối việc hạn chế chặt chẽ quyền sở hữu súng.

Tại Hạ viện, Gaetz chỉ trích dữ dội các cáo buộc hình sự của Bộ Tư pháp đối với ông Trump. Gaetz cũng chỉ trích một cuộc điều tra đặc biệt liên quan đến cáo buộc Nga can thiệp vào cuộc bầu cử năm 2016.

Sau khi ông Trump không thắng cử năm 2020, Gaetz, cùng với người theo đường lối cứng rắn của Đảng Cộng hòa Marjorie Taylor Greene, đã tham gia các buổi diễn thuyết lưu động "Nước Mỹ trên hết". Họ hỏi đám đông ở Florida, "Tổng thống của các bạn là ai?" và những người ủng hộ đã hét lên, "Trump!"

Khi ông Trump bị xét xử vì trả tiền bịt miệng cho ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels, Gaetz đã đến New York để ủng hộ ông.

Vai trò mới của Gaetz có ý nghĩa gì?

Trong tuyên bố đề cử, ông Trump cho biết Gaetz sẽ "cải cách" Bộ Tư pháp Mỹ và chấm dứt "việc vũ khí hóa hệ thống Tư pháp".

Vài giờ trước thông báo đó, Gaetz đã đăng trên X rằng ông ủng hộ "biên giới phía nam an toàn", ám chỉ việc kiểm soát chặt chẽ hơn biên giới Mỹ-Mexico mà nhiều người di cư sử dụng để vào nước này.

Ông cũng ủng hộ các "dự luật chi tiêu đơn lẻ" ít tốn kém hơn tại Hạ viện, thay vì các gói chung mà ông mô tả là "hỗn loạn".

Gaetz cũng bày tỏ ủng hộ việc khoan dầu và bán thêm dầu của Mỹ. Đó có thể là dấu hiệu cho thấy sự ủng hộ của cơ quan lập pháp có thể có lợi cho ngành công nghiệp dầu khí.

Ngọc Ánh (theo AJ)