Lệnh trừng phạt từ Mỹ cản trở tham vọng AI của hãng sản xuất chip theo hợp đồng số 1 Trung Quốc

Zhao Haijun cho biết SMIC không thể tận dụng tối đa nhu cầu tăng cao với chip AI do các hạn chế của Mỹ về công nghệ quy trình sản xuất tiên tiến.

Ông đưa ra bình luận này một ngày sau khi SMIC báo cáo doanh thu kỷ lục trong quý 3/2024 do nhu cầu mạnh mẽ với chip cũ, gồm cả loại được dùng trong ô tô điện.

Các lệnh trừng phạt của Mỹ ngăn cản công ty có trụ sở tại Thượng Hải này nhập khẩu công cụ tiên tiến cần thiết để nâng cấp quy trình xử lý chip và thu hẹp khoảng cách công nghệ với đối thủ TSMC (hãng sản xuất chip theo hợp đồng số 1 thế giới, ở Đài Loan). Tuy nhiên, Zhao Haijun cho rằng SMIC vẫn có thể hưởng lợi từ sự bùng nổ AI trên toàn ngành.

"AI là điều may mắn cho ngành sản xuất chất bán dẫn. Nó có thể mang lại cho chúng tôi sự tăng trưởng kinh doanh nhiều năm tới”, Zhao Haijun nói với các nhà phân tích hôm 8.11.

Sự bùng nổ AI vài năm qua đã dẫn đến sự gia tăng nhu cầu với các hãng sản xuất chip theo hợp đồng toàn cầu, buộc họ phải điều chỉnh cơ cấu sản xuất để tập trung vào GPU (bộ xử lý đồ họa). Đây là loại chip cung cấp sức mạnh cho phần lớn quá trình đào tạo mô hình AI.

Vào tháng 10, TSMC tiết lộ lạc quan về triển vọng của mình trong năm 2025 vì nhu cầu AI vững chắc.

Với các ưu tiên của hãng sản xuất chip theo hợp đồng chuyển sang GPU và chip AI chuyên dụng khác, Zhao Haijun nói nhiều khách hàng đang tìm đến SMIC để có được các dịch vụ khác mà họ cần.

“Chúng tôi không thể tạo ra ác sản phẩm cạnh tranh như GPU do giới hạn về quy trình sản xuất, nhưng có thể sản xuất chip analog và chip cấp nguồn được sử dụng cho các sản phẩm AI”, Zhao Haijun cho biết và nói thêm rằng đây là phân khúc kinh doanh đang phát triển của công ty.

Zhao Haijun dự đoán ngành sản xuất chip sẽ tăng trưởng 10% vào năm 2025 nhờ nhu cầu AI mạnh mẽ. Nếu không có nhu cầu đó, tỷ lệ tăng trưởng có thể chỉ ở mức 4%, theo ông.

Doanh thu quý 3/2024 của SMIC đã vượt mốc 2 tỉ USD và lần đầu tiên đạt được con số này trong quý 3.

SMIC đã tăng khả năng sản xuất của mình thêm 21.000 đĩa bán dẫn 12 inch mỗi tháng trong quý 3/2024 và thu hút thêm nhiều khách hàng mới tại Trung Quốc. Theo Zhao Haijun, vì nhu cầu với đĩa bán dẫn 12 inch rất lớn nên SMIC có thể nâng giá bán trên mỗi đơn vị sản phẩm.

SMIC dự kiến doanh thu năm 2024 sẽ đạt 8 tỉ USD, tăng 27% so với 2023.

Dù vậy, Zhao Haijun cho biết thị trường sản xuất chip theo hợp đồng toàn cầu vẫn đang gặp khó khăn và chưa rơi xuống mức thấp nhất, do các ngành ô tô chậm tăng trưởng ở châu Âu và Mỹ hoặc ngành công nghiệp pin và năng lượng mặt trời Trung Quốc suy yếu.

Theo Zhao Haijun, mức độ khai thác năng lực sản xuất chip của ngành trung bình sẽ rơi vào khoảng 70% trong 2024 và tỷ lệ này không có khả năng cải thiện đáng kể năm tới.

Zhao Haijun nói việc thay thế chip quốc tế bằng chip trong nước (Trung Quốc) sẽ tiếp tục tiến triển nhưng với tốc độ chậm hơn trong năm 2025, vì các khách hàng lớn đã thay thế phần lớn phần cứng của họ.

“Dù là hãng sản xuất smartphone hay ô tô điện Trung Quốc, họ đều có tầm nhìn toàn cầu, hy vọng có nhiều nhà cung cấp khác nhau. Khi hoạt động mua sắm trong nước chiếm khoảng 1/3 chuỗi cung ứng của họ, phần còn lại sẽ không thay đổi quá nhiều”, đồng Giám đốc điều hành SMIC nhận định.

SMIC không thể tận dụng tối đa nhu cầu tăng cao với chip AI do các hạn chế của Mỹ về công nghệ quy trình sản xuất tiên tiến - Ảnh: SCMP

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại tại Hạ viện thúc giục Mỹ điều tra SMIC

Tin không vui cho SMIC là Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Michael McCaul kêu gọi Bộ Thương mại Mỹ kiểm tra xem công ty này có sản xuất chip bất hợp pháp cho Huawei hay không.

Michael McCaul, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại tại Hạ viện, cáo buộc chính quyền Biden không làm đủ để ngăn chặn SMIC củng cố ngành sản xuất chip và tổ hợp công nghiệp quân sự của Trung Quốc.

Ông đã thúc giục các đặc vụ của Bộ Thương mại Mỹ đến thăm các cơ sở SMIC và kiểm tra xem công ty này có sản xuất chip bất hợp pháp cho Huawei hay không.

Bị Mỹ trừng phạt từ 2019, công ty thiết bị viễn thông Huawei được coi là “lá cờ đầu” trong ngành công nghiệp chip của Trung Quốc.

Trong một lá thư mà hãng tin Reuters đã xem, Michael McCaul mô tả những gì ông gọi là "sự thất vọng ngày càng tăng từ lưỡng đảng" rằng Cục Công nghiệp và An ninh (BIS) thuộc Bộ Thương mại chưa phản ứng sau các báo cáo về nỗ lực của Huawei nhằm lách luật kiểm soát xuất khẩu từ Mỹ.

Michael McCaul viết cho Thứ trưởng Bộ Thương mại Mỹ - Alan Estevez rằng: "Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy SMIC đang vi phạm luật kiểm soát xuất khẩu của Mỹ. Nếu Trung Quốc không sẵn sàng ngay lập tức chấp nhận cuộc kiểm toán toàn diện tất cả cơ sở và sổ sách của SMIC, BIS nên tạm dừng tất cả giấy phép hiện có cho SMIC".

Michael McCaul cho rằng những đột phá của SMIC, gồm cả chip tiên tiến trong smartphone Huawei và dự kiến sản xuất hơn 1 triệu chip AI cho Huawei, là "bằng chứng rõ ràng" cho hành vi vi phạm và có thể giúp Trung Quốc vượt qua Mỹ trong lĩnh vực AI.

SMIC lần lượt sản xuất chip Kirin 9000s, Kirin 9010 theo tiến trình 7 nanomet cho dòng Mate 60 và Pura 70 của Huawei, vốn đạt được thành công ngoài mong đợi. Huawei dự kiến sẽ ra mắt dòng smartphone 5G hàng đầu mới của mình là Mate 70 trong tháng 11 này. Theo một số nguồn tin, SMIC cũng sản xuất chip cho dòng Mate 70.

Bộ Thương mại Mỹ thông báo đã nhận được thư của Michael McCaul và sẽ phản hồi thông qua "các kênh thích hợp". Tuần trước, để đáp lại những lời chỉ trích tương tự, họ tuyên bố chưa có chính quyền nào mà Bộ Thương mại Mỹ cứng rắn với Trung Quốc như hiện nay.

SMIC bị Bộ Thương mại Mỹ đưa vào danh sách đen thương mại (danh sách thực thể) năm 2020 vì cáo buộc có liên hệ với tổ hợp công nghiệp quân sự Trung Quốc. Năm 2019, Huawei bị đưa vào danh sách này sau cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt. Cả hai công ty Trung Quốc trước đó đều phủ nhận hành vi sai trái.

Các công ty nằm trong danh sách thực thể sẽ bị hạn chế nhận sản phẩm, công nghệ hoặc dịch vụ từ Mỹ. Dù Huawei và SMIC bị đưa vào danh sách này, chính quyền Trump thời trước vẫn cho phép các công ty Mỹ xin giấy phép đặc biệt để tiếp tục xuất khẩu hàng hóa và công nghệ cho họ.

Ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc đang chuẩn bị cho 4 năm đấu tranh căng thẳng với Mỹ dưới thời ông Donald Trump khi cố mua thiết bị sản xuất chip từ nước ngoài, tìm cơ hội để tuyển dụng nhân tài ngoại quốc và hình thành các liên minh mới.

Trong số các chiến lược đang được Trung Quốc xem xét có việc theo đuổi mối quan hệ chặt chẽ hơn với các quốc gia và công ty có thể bị ảnh hưởng bởi các chính sách tương lai của ông Trump và tăng gấp đôi khả năng tự cung tự cấp, theo đánh giá từ hơn 30 bài viết và ghi chú nghiên cứu do các công ty, hiệp hội và nhà phân tích chip Trung Quốc công bố tuần này sau khi ông Trump đắc cử.

Ông Trump đặc biệt nhắm vào tập đoàn viễn thông lớn Huawei và ZTE cũng như SMIC trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình. Chính quyền Trump đưa 3 công ty Trung Quốc này vào danh sách đen thương mại để hạn chế quyền tiếp cận của họ vào phần cứng và phần mềm quan trọng ở Mỹ. Ngược lại, chính quyền Biden đã dựa vào các biện pháp kiểm soát xuất khẩu rộng rãi, nhằm cắt đứt toàn bộ Trung Quốc khỏi quyền tiếp cận các loại chip AI tiên tiến nhất do các công ty Mỹ sản xuất.

Zhu Jing, Phó tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp Bán dẫn Bắc Kinh, đã thúc giục các công ty chip Trung Quốc tăng cường hoạt động kinh doanh ở nước ngoài và mở rộng sang nhiều quốc gia hơn. Ông nói về cơ hội tiếp tục mua một số loại chip nhập khẩu nếu sự phối hợp toàn cầu giữa Mỹ, Nhật Bản và châu Âu để thực thi các lệnh trừng phạt với Trung Quốc suy yếu dưới thời ông Trump.

Ông Trump đã khởi xướng một cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ trong nhiệm kỳ Tổng thống Mỹ 2017-2021 của mình bằng cách cấm xuất khẩu công nghệ cao sang Trung Quốc, viện dẫn các hành vi thương mại không công bằng và an ninh quốc gia. Tuy nhiên, cách tiếp cận thẳng thừng của Trump cùng với việc áp đặt các mức thuế đột ngột và trên diện rộng có thể khiến các đồng minh của Mỹ lo lắng và làm suy yếu mọi nỗ lực phối hợp, theo các giám đốc công nghệ Trung Quốc.

Các công ty cũng nên tăng cường thu hút nhân tài ở nước ngoài nếu chính quyền Trump lặp lại lập trường của nhiệm kỳ đầu tiên và thực hiện các chính sách gây khó khăn cho sinh viên cùng chuyên gia Trung Quốc làm việc tại Mỹ, Zhu Jing cho biết trong bài viết trên WeChat.

"Sau khi Trump nhậm chức, có thể sẽ có một số lợi ích cho sự phát triển của ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc về mặt nhân tài chuyên môn, các công ty đa quốc gia và hợp tác nước ngoài. Tôi khuyến nghị chúng ta nên thích ứng với tình hình mới và thay đổi kịp thời", ông đề cập thêm.

Nhiều bài viết cũng dự đoán rằng ngành này sẽ phải đối mặt với sự gia tăng kiểm soát xuất khẩu và thuế quan tiềm năng dưới thời ông Trump, rằng việc tập trung vào tự cung tự cấp là cách để tiến lên.

"Nhiệm kỳ đầu tiên của Trump đã khiến chúng tôi nhận ra tầm quan trọng về chất bán dẫn và sự cần thiết nội địa hóa, mở đường cho ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc trở nên tự chủ", Jinan Lujing Semiconductor Co, hãng sản xuất chip bảo mật và thiết bị năng lượng, viết trên tài khoản WeChat của mình.

Ngành công nghiệp bán dẫn Trung Quốc đã chuẩn bị sẵn tinh thần rằng mối quan hệ với Mỹ sẽ vẫn khó khăn dù ông Trump hay bà Kamala Harris thắng cử. Song, một số người cho rằng nếu bà Harris thắng cử, ngàng bán dẫn Trung Quốc sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức về lâu dài hơn.

Trung Quốc đã tăng cường mua thiết bị bán dẫn từ nước ngoài. Trong 9 tháng đầu năm nay, lượng thiết bị bán dẫn nhập khẩu vào Trung Quốc đã tăng 1/3 lên 24,12 tỉ USD so với cùng kỳ năm ngoái, theo dữ liệu từ hải quan nước này.

Trong số đó, 7,9 tỉ USD đã được chi cho các máy in quang khắc, cần thiết để sản xuất các loại chip tiên tiến, tăng 35,44% so với cùng kỳ năm ngoái.

Hầu hết máy quang khắc này đều đến từ Hà Lan, trị giá 7 tỉ USD. Công ty ASML (Hà Lan) đã ngừng vận chuyển các máy quang khắc cực tím sâu (DUV) tiên tiến nhất của mình đến Trung Quốc trong năm nay và cả các mẫu DUV cũ hơn cho một số nhà máy nhất định, theo các quy tắc do chính quyền Biden đưa ra năm ngoái. ASML đã không thể vận chuyển các máy in thạch bản cực tím (EUV) của mình đến Trung Quốc kể từ năm 2019 theo lệnh cấm từ Mỹ.

Hai nguồn tin trong ngành nói với hãng tin Reuters rằng các công ty Trung Quốc đã tối đa hóa các đơn đặt hàng thiết bị bán dẫn để bảo vệ mình khỏi mọi tác động của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ. Các nguồn tin yêu cầu không nêu tên do tính nhạy cảm của vấn đề.

"Các công ty công nghệ Trung Quốc, vốn bị ảnh hưởng bởi thuế quan trong thời chính quyền Trump đầu tiên, đã dần mở rộng năng lực sản xuất của mình để giảm thiểu rủi ro trong tương lai. Lần này, họ đã chuẩn bị kỹ hơn, cảm thấy sẵn sàng hơn so với cuộc chiến thương mại năm 2018 và cuộc bầu cử năm 2020", Nori Chiou, Giám đốc đầu tư tại hãng White Oak Capital Partners (Singapore), nhận định.

Sơn Vân