Cho vay lãi nặng núp bóng hợp đồng chuyển nhượng bất động sản

Tại nhiều địa phương, số vụ việc cho vay lãi nặng, cưỡng đoạt tài sản bằng giao dịch dân sự thể hiện dưới dạng hợp đồng giả cách có dấu hiệu ngày càng gia tăng.

Vay tiền nhưng che giấu bằng giao dịch dân sự khác

Hợp đồng giả cách được hiểu là hợp đồng mà các bên giao kết nhằm mục đích “che giấu đi một hợp đồng khác” và thông qua đó để trục lợi, chiếm đoạt tài sản khi có sự vi phạm nghĩa vụ trong quá trình thực hiện hợp đồng.

Cho vay lãi nặng núp bóng hợp đồng chuyển nhượng bất động sản có dấu hiệu gia tăng

Cụ thể, các giao dịch vay mượn tiền nhưng lại được che giấu bằng một giao dịch dân sự khác như hợp đồng đặt cọc, hợp đồng ủy quyền, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (QSDĐ), cam kết chuyển QSDĐ hoặc cam kết thực hiện một nghĩa vụ nhất định không có trên thực tế...

Cơ quan chức năng khó xác định hành vi vi phạm do quá trình thực hiện rất tinh vi, các cá nhân, tổ chức cho vay nắm rõ các quy định của pháp luật đã xây dựng các hợp đồng giả cách nhằm che đậy hành vi cho vay lãi nặng, cưỡng đoạt tài sản, ép nạn nhân vào bẫy “hình sự” một khi không còn khả năng chi trả.

Trước tâm lý sợ “phạm tội” của nạn nhân, các chủ nợ từng bước tiến đến cưỡng đoạt tài sản trước sự ngỡ ngàng, bức xúc của gia đình nạn nhân.

Có thể thấy cho vay lãi nặng hiện nay là một vấn nạn diễn ra ở hầu hết các địa phương trên cả nước với quy mô lớn, thủ đoạn tinh vi, che giấu bằng các giao dịch dân sự thể hiện bằng các hợp đồng theo quy định của pháp luật. Do đó, phần lớn những người đi vay luôn phải chịu hậu quả bất lợi về mặt pháp lý khi xảy ra tranh chấp.

Cần xem xét toàn diện giao dịch, ý chí thực sự của các bên

Khi vụ việc được các cơ quan nhà nước thụ lý thì quyền lợi của người vay cũng khó được đảm bảo vì tất cả giấy tờ giao dịch, hợp đồng đều có lợi đối với bên cho vay. Thậm chí có trường hợp người vay sợ bị đe dọa, uy hiếp danh dự, uy tín và tính mạng của mình hoặc gia đình nên không dám làm đơn tố cáo, dẫn đến những hệ lụy rất lớn cho xã hội. Đã có nhiều trường hợp không trả được nợ dẫn đến tự tử, ảnh hưởng lớn đến tình hình an ninh, kinh tế, xã hội tại địa phương.

Khi giải quyết vụ việc, bên cạnh hợp đồng, thỏa thuận đã giao kết, các cơ quan có thẩm quyền cần xem xét một cách tổng thể, toàn diện về mối quan hệ giao dịch, ý chí thực sự của các bên tại thời điểm giao kết cũng như các yếu tố có liên quan như giá trị tài sản, có yêu cầu thực hiện thủ tục sang tên hay không, mục đích của việc trả lãi hằng tháng... để có thể xác định giao dịch dân sự “thật” hay chỉ là “giả cách”. Có như vậy mới đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các bên có liên quan trong giao dịch dân sự.

Đây là hồi chuông cảnh báo những người đã và đang vướng vào các đường dây cho vay lãi nặng. Trường hợp người vay bị các đối tượng lưu manh, côn đồ đe dọa, hành hung thì phải thật sự bình tĩnh, mạnh dạn tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật của những cá nhân, tổ chức cho vay lãi nặng, cưỡng đoạt tài sản đến cơ quan công an để đấu tranh, xử lý góp phần đẩy lùi vấn nạn nguy hiểm đang đội lốt các giao dịch dân sự này ra khỏi đời sống xã hội.

ThS LÂM BÁ KHÁNH TOÀN